خواسته های کودک : پلی برای نزدیک‌تر شدن و بهتر فهمیدن او

کودکان دنیای منحصر به فردی دارند؛ دنیایی که سرشار از خواسته‌ها، رویاها، تخیلات و نیازهای خاص خودشان است. بسیاری از والدین گاهی در درک این خواسته های کودک با چالش مواجه می‌شوند و نمی‌دانند چگونه باید به آن‌ها پاسخ دهند. این مقاله برای کمک به مادران و پدرانی است که به دنبال راه‌هایی هستند تا خواسته های کودک خود را بهتر بشناسند، به آن‌ها پاسخ دهند و از این طریق رابطه‌ای قوی‌تر و عمیق‌تر با فرزندشان برقرار کنند.

چرا درک خواسته های کودک مهم است؟

کودکان، به ویژه در سنین پایین، هنوز توانایی بیان پیچیده خواسته‌ها و احساسات خود را ندارند و اغلب از طریق رفتارها یا زبان غیرمستقیم خواسته‌هایشان را بیان می‌کنند. درک این خواسته‌ها و نیازها، باعث می‌شود کودک احساس امنیت و حمایت کند و بداند که مورد توجه قرار دارد.

به طور کلی، زمانی که به خواسته های کودک با همدلی و فهم پاسخ داده می‌شود:

• اعتماد به نفس کودک تقویت می‌شود.
• احساس امنیت در او ایجاد می‌شود.
• روابط خانوادگی بهتر و قوی‌تری شکل می‌گیرد.
• کودک یاد می‌گیرد احساسات و نیازهایش را بیان کند و از این طریق مهارت‌های اجتماعی و عاطفی او تقویت می‌شود.

چگونه خواسته های کودک را بهتر بشناسیم؟

۱. گوش دادن فعال

گوش دادن فعال یکی از بهترین راه‌ها برای شناخت بهتر خواسته های کودک است. این کار به معنای شنیدن حرف‌های کودک بدون قضاوت، قطع کردن یا تلاش برای اصلاح اوست. گاهی کودکان با کلمات ساده، یا حتی از طریق زبان بدن، احساسات خود را بیان می‌کنند.

نکته: وقتی کودک صحبت می‌کند، به چشمان او نگاه کنید و نشان دهید که با دقت به او گوش می‌دهید. گاهی تنها چیزی که کودک به آن نیاز دارد، توجه بی‌قید و شرط شماست.

۲. توجه به زبان بدن

کودکان اغلب از طریق حرکات و رفتارهایشان خواسته‌های خود را بیان می‌کنند. مثلا اگر کودک شما ناراحت است و نمی‌خواهد درباره‌اش صحبت کند، ممکن است سرش را پایین بیاندازد، اخم کند یا به دنبال راهی برای پنهان کردن خود باشد.

راهکار: به زبان بدن کودک توجه کنید و او را به بیان احساساتش تشویق کنید. مثلا می‌توانید بگویید: “به نظر میاد کمی ناراحتی. دوست داری درباره‌اش حرف بزنی؟”

۳. ایجاد فضای باز و بدون قضاوت

اگر کودک شما بداند که می‌تواند بدون ترس از قضاوت، احساسات و خواسته‌هایش را با شما در میان بگذارد، راحت‌تر و صادقانه‌تر با شما ارتباط برقرار می‌کند. در این صورت، او بیشتر تمایل دارد درباره چیزهایی که می‌خواهد یا نیاز دارد صحبت کند.

نکته: به جای استفاده از عباراتی مثل چرا اینطوری فکر می‌کنی؟، از عبارات تشویقی و حمایتی استفاده کنید، مثلا من کاملاً درکت می‌کنم.

رایج‌ترین خواسته های کودک و چگونگی پاسخ دادن به آن‌ها

۱. خواسته های کودک برای توجه و محبت

یکی از اساسی‌ترین خواسته‌ های کودک، توجه و محبت والدین است. کودکان، حتی زمانی که بازی می‌کنند یا سرگرم فعالیت‌های دیگر هستند، نیاز دارند که بدانند والدینشان از آن‌ها حمایت می‌کنند و کنارشان هستند.

راهکار: هر روز زمانی را به بازی یا صحبت با کودک خود اختصاص دهید. نیازی نیست این زمان طولانی باشد؛ حتی ۱۰ دقیقه توجه کامل و خالصانه هم تاثیر فوق‌العاده‌ای بر روحیه و اعتماد به نفس کودک می‌گذارد.

۲. خواسته های کودک برای استقلال

کودکان، به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی، نیاز به استقلال دارند و می‌خواهند خودشان برخی تصمیمات را بگیرند. این خواسته برای رشد و شکل‌گیری شخصیت آن‌ها بسیار مهم است.

چگونه پاسخ دهیم: به کودک اجازه دهید تا در حد سن و توانایی‌اش برخی تصمیم‌ها را بگیرد. مثلاً اگر در انتخاب لباس یا بازی، حق انتخاب داشته باشد، احساس استقلال بیشتری خواهد کرد و اعتماد به نفس او تقویت می‌شود.

۳. خواسته های کودک برای بازی و تفریح

بازی برای کودکان، فقط سرگرمی نیست؛ بلکه یکی از روش‌های مهم یادگیری و بیان احساسات آن‌هاست. بازی به کودکان کمک می‌کند تا دنیای پیرامونشان را کشف کنند و با دیگران ارتباط برقرار کنند.

راهکار: برای بازی‌های مشترک با کودک زمان بگذارید. این کار باعث می‌شود هم به او نزدیک‌تر شوید و هم از طریق بازی، خواسته‌ها و نیازهای او را بهتر بشناسید.

۴. خواسته برای بیان احساسات و شنیده شدن

کودکان اغلب دوست دارند احساسات خود را با والدینشان به اشتراک بگذارند. اگر احساس کنند که شما به حرف‌ها و احساساتشان گوش نمی‌دهید، ممکن است احساس نادیده‌گرفته‌شدن کنند.

چگونه پاسخ دهیم: از کودک بپرسید که چه چیزی او را خوشحال، ناراحت یا عصبانی کرده است. این کار به او نشان می‌دهد که احساساتش مهم و ارزشمند است.

۵. خواسته برای آرامش و امنیت

کودکان به دنبال محیطی امن و آرام هستند تا بتوانند بدون ترس و اضطراب، خواسته‌ها و احساسات خود را بیان کنند. گاهی در مواقع ناراحتی یا ترس، کودک به دنبال پناهگاه و امنیت می‌گردد.

نکته: خانه باید محلی باشد که کودک در آن احساس امنیت کند و بتواند به راحتی درباره هر چیزی صحبت کند. حمایت و همدلی شما، او را در شرایط سخت یاری می‌دهد.

راه‌هایی برای تقویت ارتباط و نزدیک شدن به کودک

۱. به کودک نشان دهید که همیشه در کنار او هستید

کودکان نیاز دارند بدانند که شما همیشه در کنارشان هستید و در هر شرایطی آن‌ها را دوست دارید. این احساس امنیت به آن‌ها کمک می‌کند تا با آرامش خواسته‌ها و احساساتشان را بیان کنند.

راهکار: حتی زمانی که کودک اشتباه می‌کند یا خطایی از او سر می‌زند، با محبت و حمایت به او نشان دهید که می‌تواند روی شما حساب کند.

۲. استفاده از بازی و فعالیت‌های مشترک

بازی یکی از بهترین راه‌ها برای نزدیک شدن به کودکان است. از طریق بازی می‌توانید به دنیای او وارد شوید و خواسته‌ها، تخیلات و علایق او را بهتر بشناسید.

نکته: در طول بازی، سعی کنید مانند یک دوست با او رفتار کنید، نه به عنوان والد. این کار به او اجازه می‌دهد که بدون ترس و نگرانی خودش باشد.

۳. تقویت مهارت همدلی در خودتان

کودکان زمانی که والدینشان همدلی و درک عمیقی از احساسات آن‌ها داشته باشند، راحت‌تر خواسته‌ها و نیازهایشان را بیان می‌کنند.

تمرین: زمانی که کودک خواسته‌ای دارد که شاید غیرمنطقی به نظر برسد، به جای رد کردن فوری آن، با او همدلی کنید و نشان دهید که خواسته‌اش برای شما اهمیت دارد.

۴. ایجاد فضای باز برای گفتگو

همواره به کودک فرصت دهید که درباره احساسات و خواسته‌هایش صحبت کند. هرگز او را سرزنش نکنید و در برابر حرف‌هایش جبهه نگیرید.

نکته: به کودک بگویید که همیشه می‌تواند با شما صحبت کند، حتی اگر فکر می‌کند که موضوعی اشتباه است یا ممکن است شما را ناراحت کند.

نحوه مدیریت خواسته‌ های غیرمنطقی کودک

گاهی ممکن است کودک خواسته‌هایی داشته باشد که به نظر غیرمنطقی یا حتی زیان‌بار باشد. در این شرایط چگونه می‌توان به خواسته‌های کودک پاسخ داد؟

۱. توضیح دادن به زبان ساده

به جای رد فوری خواسته‌ها، توضیح دهید که چرا ممکن است این خواسته برای او مناسب نباشد. مثلاً اگر کودک می‌خواهد بیش از حد شکلات بخورد، می‌توانید به او توضیح دهید که خوردن زیاد شیرینی برای بدن خوب نیست.

۲. ارائه جایگزین‌ها

به جای آن که کاملاً خواسته کودک را رد کنید، گزینه‌های جایگزین را به او پیشنهاد دهید. این کار باعث می‌شود احساس کند که خواسته‌اش مورد توجه قرار گرفته و در عین حال به او کمک می‌کند که انتخاب‌های بهتری داشته باشد.

۳. تشویق به خلاقیت

گاهی می‌توانید خواسته‌های کودک را به سمت فعالیت‌های خلاقانه هدایت کنید. مثلاً اگر کودک می‌خواهد اسباب‌بازی جدیدی بخرد، به او پیشنهاد دهید با وسایل موجود، چیزی جدید بسازد یا خلاقیتش را به کار گیرد.

کلام پایانی

شناخت و درک خواسته های کودک می‌تواند به شما کمک کند تا رابطه‌ای عمیق‌تر و معنادارتر با فرزندتان ایجاد کنید. توجه به نیازها و خواسته‌ های کودک به او احساس ارزشمندی می‌دهد و کمک می‌کند تا احساس امنیت و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد. وقتی فرزند شما بداند که خواسته‌ها و احساساتش برای شما مهم هستند، یاد می‌گیرد که بهتر با چالش‌های زندگی روبرو شود، احساساتش را به درستی بیان کند و روابط سالم‌تری بسازد.

به خاطر داشته باشید که در مسیر برآورده کردن خواسته های کودک، لازم است تعادلی میان توجه و آموزش او برقرار کنید. برآورده کردن خواسته‌های کودک، همیشه به معنای گفتن «بله» نیست؛ بلکه این‌که بدانید چه وقت باید خواسته‌ای را محدود کنید و چه زمانی به او آزادی بیشتری بدهید نیز بسیار مهم است.